Herkomst van den Bosch

De familie van den Bosch  vinden we in elk geval terug tot in de 18e eeuw. Zij hebben steeds op de Veluwe geleefd. Garderbroek, Garderen, Putten... Zij zijn vooral landbouwers. Een van onze voorvaders was ook  militair.

Foto: Garderen

De naam van den Bosch

In de 18e eeuw vinden we naast het patroniem, de toevoeging "Bos": Evert Hendriksen Bos. Zijn vrouw, Geertje Gerritse, wordt ook genoemd: Geertje Bos.

Zijn vader Hendrik (ca 1720) wordt in de archieven aangeduid als Hendrik Janssen, bouwman "Op de Bosch", te Garderbroek. Er is een boerderij in Garderbroek met deze naam. Volgens onze bron zeer waarschijnlijk de herkomst van onze achternaam! Als in 1811 de burgerlijke stand wordt ingevoerd, wordt deze toevoeging, inmiddels "van den Bosch", de familienaam. In 1811 geeft Klaas Evertsen Bos (kleinzoon van bovengenoemde Hendrik Janssen) zijn naam als volgt op bij de burgerlijke stand: Claas Evertsen van den Bosch. Op zijn overlijdensakte staat overigens: Klaas Eversen Bos...

Er wordt in de verdere geslachten overigens heel verschillend omgegaan met deze naam. De personen zelf schrijven ook "Bos", ipv "van den Bosch", of "Bosch". Zelfs kinderen uit hetzelfde gezin hanteren verschillende schrijfwijzen, of worden met verschillende schrijfwijzen geregistreerd! Personen met al deze achternamen kunnen dus van dezelfde Hendrik Janssen afstammen.


Foto: Rein van den Bosch, 26 á 27 jaar.
 

Het erf den Bosch

Hendrik Janssen was bouwman "Op de Bosch" bij Garderen. Ook wel "ten Bosch" of "Den Bosch" genoemd. Hij heeft het wellicht gepacht. In elk geval was hij geen "bouknegt" of "dagloner"; hij staat vermeld als "bouwman".

Het "erf" ligt ten zuiden van Voorthuizen, rechtsonder Zeumeren (Seumeren) en ten westen van de Garderbroekse weg, aan de Grote Bosweg.

Op de oude militaire kaart hieronder (datum onbekend, schatting begin 19e eeuw), is het erf goed zichtbaar. De twee afbeeldingen zijn samengesteld uit twee kaarten, die van "Nijkerk" en die van "Garderen". Beide te bestuderen op de site "Watwaswaar".
 

Hendrik heeft niet alleen (zeer waarschijnlijk) "Op de Bosch" gewoond, maar ook op een boerderij daar vlakbij: er staat in de archieven van Barneveld dat Hendrik Janssen in 1769 op DE KLEIJNE KROL woonde. Erf DE KROL  ligt ten zuidoosten van erf DEN BOSCH (zie kaartje).  Waarschijnlijk zijn Krol en Kleine Krol dezelfde erven, zie citaat onderaan. In het Barnevelds register staat zowel een Kleine Krol vermeld (1745) als een Krol.

Citaat uit het archief, betreffende een schuld die aan Hendrik moest worden voldaan: "...een agste part aan de plaats genaamt DE KLEIJNE KROL daar Hendrik Janssen op woont..."

...boerderij "de grote krol", welke later herbouwd is tot "de kleine krol" en enige jaren geleden is afgebroken..."...boerderij staat naast bronnetje de krol, kwartier van de schout des ambt barneveld..." (uit het archief van de familie vd Krol)
 

Het erf ligt nu net ten oosten van het industrieterrein De Harselaar. Een gedeelte is zelfs een vuilstortplaats... Maar de contouren van een oostelijk deel van het erf zijn nog heel goed  waarneembaar!
 

In de archieven van Barneveld vinden we zoals gezegd enige vermeldingen rond het erf Den Bosch:

In het hieronder weergegeven document zien we hoe het guedt ten Bosch onder Voorthuizen (Voerthuijss) valt:
 

Item Int guedt ten Bosch is aingemaeckt een halff scepell zaetlants en vertijent in hoeck Voerthuijss[en] t guedt den Bosch hoert tho dije Erffge[namen] zelige Goss va[n] Erckelents ind Johan Brandt tot Amersfoirt.

Klik hier voor een link naar het Barnevelds archief.
 

In de inventarisatie van boerderij- en huisnamen van de kadastrale gemeente Barneveld vinden we vier vermeldingen:
 

Bos, den, (1775)  Erf en goed in het Garderbroek, ORA 846, folio 189 verso-191 Register Bouwheer 1827, Garderbroek, (ook: "Schralenbos"): bewoner Gerrit Hendriks Post 1754 Batten (gekomen 1816); 1830 Beert Rutten.
 

Opmerkelijk: het erf Den Bos wordt ook "Schralenbos" genoemd. Het zal dus niet zulke vruchtbare grond zijn geweest.

De data zijn verwarrend, maar het lijkt erop dat dit een registratie is uit 1775, met de vermelding dat Gerrit Hendriks Post (geboren 1754 te Batten) op dat moment de bewoner is... Maar er staan ook 19e eeuwse data... Als Gerrit in 1775 de bewoner is, zou hij best de opvolger van "onze" Hendrik Janssen kunnen zijn geweest. Die leefde in elk geval in 1760 nog.
 

Bosch, den, (zaalweer en heerengoed) Voorthuizen Zeumeren ORA, 0203, boek 843, buijrschap Seumeren, folio 166verso, 167, d.d. 30 juni 1791 Buurschap Zeumeren, zie blz. 80 van het boekje over de familie Van Dompselaar (collectie Bouwheer. Barneveld. 7. Personen. D.) Bev. reg. Garderen buurschappen 1890-1900, blz. 153.
 

Bosch, den (erf en goed), civ. recht. arch. (ORA, boek 836, Kallenbroek, folio 474 verso (1750).
 

In 1473 is er dus al een Bernt ten Bosch, hij wordt genoemd i.v.m. het "maalboek". Het erf heet hier "ten Busch". Hij heeft wellicht een hoeveelheid graan afgeleverd bij de (Garderense)  molen.

Bosch, de(n), (boerderij)  B I 39 Bernt ten Bosch 1473 maalboek Garderen (kopie Bouwheer), blz. 17: “ten Busch” civ.recht.arch. (ORA), boek 835, Garderen, fol. 10.
 

Opmerkelijk: een van de kinderen van Hendrik Janssen* , Melis, laat zich in 1812 met de invoering van de burgelijke stand, officieel hernoemen: Melis Hendriksen Bos wordt Melis Hendriksen van Wenkop. Linksonder, aan het erf Den Bosch grenzend ligt het erf Wenkop. Volgens de beschrijvingen zal dit zijn nieuwe woonstee zijn geworden. Zie ook Lijn van den Bosch.

*Ter herinnering: Hendrik Janssen is onze oudst bekende voorvader van de Lijn van den Bosch, eerste helft 18e eeuw. Hij trouwde in 1743.

Onze oudst bekende voorvader van de lijn van den Bosch is dus Hendrik Janssen. Geboren rond 1720.

Op internet is geen oudere generatie te vinden. Wel meerdere lijnen die uitkomen bij deze Hendrik.

Het is mogelijk dat er geen gegevens zijn over oudere geslachten, omdat het doopboek van Garderen ooit is verbrand. Maar wie weet levert enig speurwerk in andere archieven nog iets op. Wordt dus mogelijk vervolgd.




Hiernaast een foto van de jongste van den Bosch, Martijn van den Bosch.
Geboren 26 Febr. 2007.

 

Maatschappelijke context

Overige informatie
 

Hier is ruimte voor evt. andere informatie.